Ушацкі раён наведала дэлегацыя Плявіньскага краю Латвійскай Рэспублікі, якую прадстаўлялі старшыня Плявіньскай краявой думы Гунта Жылдэ, кіраўнік адміністрацыі краю Айварс Бардоўскіс і кіраўнік аддзела развіцця краю Людміла Ленцберг. Гэта першае міжнароднае супрацоўніцтва для нашага раёна, а для латышскіх калег першае з Рэспублікай Беларусь. Закончыўся візіт падпісаннем дагавору аб супрацоўніцтве Ушацкага раёна і Плявіньскага краю. І хоць сустрэча завяршылася, партнёрства толькі распачалося і будзе развівацца ў розных галінах.
“Вы прывіваеце любоў
да Радзімы”
– Я ніколі так часта не думала пра Латвію, як падчас наведвання вашых аб’ектаў, – скажа ў развітальным слове Гунта Жылдэ. – Уважліва слухала спевы дзетак і хору ветэранаў пра вашу Белую Русь, а ўспамінала свой край. Глядзела вышыванкі вашых майстроў – і зноў прыгадвала радзіму. І менавіта гэтаму ў вас трэба павучыцца. Вы ўмееце прывіваць любоў да сваёй рэспублікі. Умееце рабіць гэта на практыцы, асабліва пераканаліся ў гэтым у Арэхаўскай школе. У нас таксама ёсць школы экалагічнага напрамку, але такога ўзроўню выхавання, якое пачынаецца з пачатковых класаў, у нас, на жаль, няма. А самае галоўнае, што я зразумела – у вас з дзяцінства вучаць любіць Радзіму. Проста ўражана, і калі вярнуся, у сваіх школах раскажу менавіта пра гэта.
Гэта меркаванне выказалі і астатнія госці пасля наведвання Ушацкай сярэдняй школы – апошняга аб’екта сістэмы адукацыі, з якім яны пазнаёміліся. “Вы расціце патрыётаў, у нашых школах гэта ўпушчана, пераважае адукацыйны працэс. Бацькам таксама некалі асабліва займацца дзецьмі. Адсюль і вялікая міграцыя моладзі”, – расказваў пра сваю сістэму адукацыі Айварс Бардоўскіс. Ён запытаўся пра колькасць насельніцтва ў краіне, а калі даведаўся, што амаль 10 мільёнаў, рэзюмаваў: “І гэтым усё сказана, а ў нас толькі два”. Школьная сістэма адукацыі бясплатная, таксама захаваны і бюджэтныя месцы ў галіне вышэйшай адукацыі, але моладзь не імкнецца працаваць дома, нават і інтэрнатуру выпускнікі медыцынскіх ВНУ імкнуцца праходзіць у Германіі. Ну а наогул едуць на заробкі ў краіны Еўрасаюза.
У нас многа агульнага
– Мая мама вышывала, – фатаграфуючы ўзор на ручніку, заўважыла Гунта і пасумнела – маці няма ў жывых. Як няма бабулі ў М.А.Шаўчэнка, але жывыя яе навыкі. Гунта не вышывае і падзівілася, што ў нас гэтым зараз займаецца практычна кожная жанчына. З цікавасцю слухалі латышы, чаму абярэгавыя лялькі робяцца без вочак, распытвалі пра тэхніку разьбы па дрэве, ганчарства, карцін з бярэсты. А ў гасцях у клуба “Прысмакі” нават сплясалі – спачатку беларускі побытавы танец, а потым і латышскі. Акампаніятару для гэтага давялося хуценька падабраць мелодыю, што напела старшыня думы. У гасцях у клуба “Прысмакі” высветлілася, што завочна ўшачане і прадстаўнікі Плявіньскага краю ўжо знаёмы, паколькі ў адзін час фальклорныя калектывы ўдзельнічалі на міжнародным фестывалі “Звіняць цымбалы і гармонік” у Паставах. І гэта не адзіны звязваючы масток. Са здзіўленнем пачулі на прэзентацыі нашых літаратурных землякоў і клуба “Муза”, што ўшацкі паэт пераклаў на беларускую мову вядомую п’есу латышскага пісьменніка Яніса Райніса.
Госці з цікавасцю разглядалі беларускі струнны інструмент, высвятлялі, з чаго варыцца поліўка. Прыемна здзівіліся, што клёцкі – нашу нацыяльную страву з дранай бульбы робяць і яны.
У Плявіньскім краі таксама многа лясоў і вадаёмаў, аднак ні грыбы, ні рыбу самастойна госці не здабываюць. Айварс, напрыклад, лічыць гэта занадта пасіўным відам адпачынку: сур’ёзна заняўся веласпортам, наогул жа паведаміў, што ў іх рэгіёне добра развіты біятлон. Госці невыпадкова прасілі паказаць ім спартыўныя залы ў школах, цікавіліся спартыўнымі аб’ектамі – у мінулым кіраўнік адміністрацыі Плявіньскага краю сур’ёзна займаўся хакеем, а старшыня думы – лыжным спортам.
І шмат адрозненняў
Падчас прэсканферэнцыю госці з Латвіі адказалі на пытанні аб сваім краі і ўражаннях аб паездцы. У прыватнасці, абмяркоўваючы пенсійны ўзрост, пашкадавалі, што ў Латвіі ён не такі, як у Беларусі (вызначаны 65гадовы ўзрост для жанчын і мужчын і хутчэй за ўсё яшчэ будзе падымацца).
Плацяць латышы і сто працэнтаў камунальных паслуг, частковыя льготы існуюць толькі для сацыяльна неабароненых слаёў насельніцтва. Наогул для іх было незразумелым, чаму дзяржава бярэ на сябе выдаткі па камунальных паслугах. “Калі мы прыходзім у магазін, у нас жа не паўстае думкі, што можна ўзяць тавар і не аплаціць, а чым адрозніваецца падача вады, ацяплення ці вываз смецця. Гэта несправядліва і ў адносінах да жыхароў сельскай мясцовасці, якія самастойна нарыхтоўваюць дровы, падводзяць ваду“, – тлумачыў кіраўнік адміністрацыі Плявіньскага краю.
Расказаў ён, што поўнасцю платнымі з’яўляюцца і дыягнастычныя абследаванні ў бальніцы, якіх часта даводзіцца чакаць па месяцы, прыём вузкіх спецыялістаў. Давядзецца заплаціць і за выклік хуткай дапамогі, праведзеныя абследаванні, калі акажацца, што ён быў неабгрунтаваным і вы маглі прыйсці на прыём да ўрача.
Будзем супрацоўнічаць
На другі дзень адбыліся перагаворы, у якіх прынялі ўдзел старшыня Ушацкага раённага выканаўчага камітэта Віктар Віктаравіч Родзіч, старшыня раённага Савета дэпутатаў Вольга Мікалаеўна Захарэнка, намеснік старшыні райвыканкама Валянціна Леанідаўна Хамёнак і прадстаўнікі дэлегацыі Плявіньскага краю. Былі дасягнуты дамоўленасці аб супрацоўніцтве ў сферы адукацыі і культуры, а ў перспектыве і ў іншых галінах развіцця. Падпісаны дагавор у рамках праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва “ЛатвіяЛітваБеларусь” у межах Еўрапейскага добрасуседства і партнёрства на 20142020 гады.
“Дзякуй за свята душы, якое вы нам стварылі”
Шчыра казалі на развітанне госці, прыгадваючы і сустрэчу на мяжы гарпасёлка, і прыветлівасць дырэктара санаторыя “Лясныя азёры”, які стаў на гэтыя двое сутак домам, і маленькую дзяўчынку з Арэхаўна з вялізным бантам. “Падораныя нам сувеніры, створаныя ўласнымі рукамі, будуць нагадваць пра Ушачы і іх гасціннасць.” “Я пабывала ў вельмі многіх краінах, але такога прыёму не бачыла нідзе, – дзялілася ўражаннямі Гунта Жылдэ. “Ушаччына для нас паказала, якія шчырыя і гасцінныя беларусы. Мы ўбачылі, якая ў вас згуртаваная каманда, з такой можна ажыццявіць многае”, – дадаў Айварс Бардоўскас.
Так, паколькі нашы госці былі ўпершыню ў Беларусі, то менавіта па Ушаччыне будуць меркаваць пра ўвесь беларускі народ. А гледзячы на воды сваёй Даўгавы, цяпер заўсёды будуць прыгадваць нашу раку Ушачу, якая нясе сваю ваду ў Заходнюю Дзвіну, і нашу цудоўную Беларусь.
Вольга КАРАЛЕНКА.