Прайсці Вялікі пост разам. Такую мэту ставіў благачынны Ушацкай праваслаўнай акругі айцец Аляксандр Таляронак, калі кожны тыдзень знаёміў са святымі, якіх прыгадваюць у кожную нядзелю паста. Падчас гэтага інтэрв’ю хацелася ўвогуле даведацца пра асаблівасці часу перад Вялікаднём, паколькі большасць з нас далёкія не толькі ад тонкасцяў служб, але і ўвогуле ад пастулатаў веры.
– Айцец Аляксандр, чытала, што раней менавіта падчас Вялікага паста людзі, якія свядома прыходзілі да хрысціянства, рыхтаваліся да таямніцы хрышчэння – і Вялікдзень быў самым прыдатным для гэтага днём…
– Так, наогул было толькі тры дні ў годзе, калі ажыццяўлялася гэтая таямніца. Самы спрыяльны сапраўды ў Вялікую Суботу перад Вялікаднём, паколькі час перад ім і дадзены чалавеку для пераасэнсавання сваіх паводзінаў. Цяпер чалавек можа пахрысціцца ў любы час, галоўнае, каб ён прыходзіў да гэтага асэнсавана, а не як да працэдуры ачышчэння ад ранейшых грахоў і атрымання анёла-ахоўніка. У кожнага свой шлях да Бога, некаторыя звяртаюцца да яго ў вельмі сталым узросце. Нямала такіх прыкладаў і сярод ушачан, прычым, і ў сем’ях, адзін з членаў якіх быў глыбока веруючым, а другі атэістам. І я радуюся, калі бачу, што чалавек перарадзіўся духоўна.
– Аднак бацькі імкнуцца пахрысціць немаўля з першых тыдняў жыцця. Так было заведзена і ў нашых прадзедаў, так робіць і моладзь.
– Але паміж продкамі і нашчадкамі вялікая розніца. Дзяды расцілі дзяцей у веры, у тым ліку і ў анёла-ахоўніка, нават імёны даваліся па царкоўным календары. Зараз хрысцяць, каб атрымаць ахоўніка. На гэты конт я прыводжу такі прыклад. Вы звяртаецеся ў “Ахову”, каб сцераглі вашу маёмасць, пры гэтым кажаце, што ставіць абсталяванне і плаціць не жадаеце, і наогул больш няма для чаго бачыцца. Ці будуць на такіх умовах з вамі працаваць? Так атрымліваецца і з Богам: мы просім, каб Ён даў нам анёла-ахоўніка, а потым не жадаем звяртацца да Яго ў малітвах і дзякаваць за кожны пражыты дзень. Ёсць спецыяльная невялічкая малітва анёлу-ахоўніку. А ўвогуле менавіта бацькі ў адказе за тое, ці ў веры расце хрышчонае дзіця.
– Што датычыцца малітваў і служб. Праўда, што падчас Вялікага паста яны асаблівыя і варта абавязкова пабываць хаця б на будзённай?
– Адрозніваецца і Літургія, і часы, асаблівыя песнапенні і малітвы, у гэты перыяд службы больш працяглыя. Кожны тыдзень асаблівы: трэці, зараз – Крыжапаклонны. Крыж у гэты час знаходзіцца пасярод храма. Мы пакланяемся яму і молімся, прыгадваючы пакуты Хрыста дзеля нашага выратавання, становімся больш пакорлівымі і цярпліва нясём свой крыж. Таму прыходзіць у царкву варта. Нават калі не зразумееш адразу ўсяго сэнсу службы, то адчуеш яго душой. Не атрымліваецца на ўвесь час, можна пакінуць храм раней. Нагадаю, што службы ў храме Мінадоры, Мітрадоры, Німфадоры пачынаюцца ў сераду і суботу ў 8.30, у нядзелю – у 9.30, вячэрнія па суботах у 17 гадзін. Наогул, у веры, як у спорце, лепш рухацца паступова, каб не ўзяць “не свой груз” і не сарвацца. Ну а зразумець сэнс службы дапамагаюць пропаведзі свяшчэнніка, што адбываюцца ў канцы. Ёсць дамоўленасць з айцом Ціханам з Наваполацка наконт прыезду да нас – ён праводзіць асаблівыя службы – тлумачыць сэнс непасрэдна падчас Божай Літургіі. А яшчэ мяркуем акрамя дзіцячай нядзельнай школы зрабіць падобныя сустрэчы-заняткі і з дарослымі, каб гутарыць, абмяркоўваць незразумелае. Падобная за чаепіццем адбылася ў нас на Дараваную нядзелю.
◆ 2 красавіка – бацькоўская субота. Памінальныя паніхіды пройдуць у храмах: у 8.30 – ва Ушачах, у 9 гадзін – у вёсцы Вашкова (з Літургіяй) і ў 12.00 у Кублічах. У Арэхаўне ў 11.30 адбудзецца паніхіда, у 12.00 – таямніца саборавання, а ў нядзелю ў 9.20 – Божая Літургія.
– Непасрэдна на ўсяночную на Вялікдзень у царкве звычайна многа народу, служба працяглая, і непажадана ў гэтую раніцу прычашчацца?
– Наадварот, мне б хацелася, каб літаральна для ўсіх Вялікдзень стаў яшчэ і святам прычашчэння. У храме Мінадоры, Мітрадоры, Німфадоры зараз служаць два свяшчэннікі, таму гэта не зойме шмат часу. Паспавядацца лепш напярэдадні ў суботу або ў Чысты Чацвер, аднак можна і непасрэдна падчас усяночнай, галоўнае – падрыхтавацца.
– Прычасціццца зможа толькі той, хто пасціўся ўвесь час Вялікага паста?
– Дастаткова трох дзён перад спавяданнем. Ці зможа чалавек пратрымацца на скаромнай ежы 49 дзён – залежыць ад стану здароўя і сумлення. Хворым і тым, хто займаецца цяжкой фізічнай працай, гэта сапраўды можа быць шкодна. Ну а для большасці ўсё ж рэальна, хоць і складана: адмаўленнем ад мяснога, ласункаў мы вучымся ўтаймоўваць свае плоцевыя жаданні. Аднак не толькі ў гэтым сэнс падрыхтоўкі. Пост – як адно з вёсел у лодачніка, але патрэбна і другое – малітва, асэнсаванне. Любы перыяд перад спавяданнем – гэта Вялікі пост у мініяцюры, за карацейшы час. Трэба ўбачыць свае грахі і пакаяцца. Падчас Вялікага паста мы паўтараем пакутніцкі шлях Іісуса Хрыста перад распяццем і ўваскрэсеннем.
– Айцец Аляксандр, калі ў людзей паўстаюць асабістыя пытанні з адпяваннем, хрышчэннем, куды ім звяртацца?
– Раён падзелены па сельсаветах адносна храмаў, у якіх служаць свяшчэннікі. На тэрыторыі Ушач і Ушацкага сельсавета можна тэлефанаваць мне па нумары (8-029) 266-07-25 ці ў храм 3-15-48, па Вяркудскім, Глыбачанскім, Жарскім і Сарочынскім – да айца Вячаслава (8-029) 599-40-44, па Вялікадолецкім і Кубліцкім – да айца Яраслава – (8-033) 387-41-09.
– Дзякуй за тлумачэнні.
Гутарыла Вольга КАРАЛЕНКА.
