У кожнага з нас ёсць справы, да якіх ляжыць душа і цягнуцца рукі. Жыхарка Загуззя Міхаліна Уладзіміраўна Свірко лічылася добрым пекарам. Сцены яе невялікай хаты ўвабралі ў сябе пах падышоўшага цеста і гарачых булак, і для ўнучкі Люды Дунец, якая пастаянна гасцявала ў бабулі, гэтыя водары сталі сімвалам дзяцінства, спрадвечнага вясковага ўкладу, родных каранёў. Перадаліся дзяўчыне і бабуліны пекарскія гены – праўда, да пэўнага часу яны “ціхарыліся” пад пластамі іншых талентаў: педагагічных, літаратурных… Каб збылося тое, што наканавана, быў патрэбны нейкі знак лёсу – і ім стала вяртанне Людмілы на Ушаччыну некалькі год таму.
Самаробны бездражджавы хлеб яна ўпершыню паспрабавала на купальскім свяце на аўтэнтычнай сядзібе “Звон-Гара”, куды адправілася з дзецьмі. У гэтым месцы пад Віцебскам людзі жывуць ва ўмовах, максімальна набліжаных да прыроды: будуюць дамы з экаматэрыялаў, вырабляюць натуральныя прадукты. На свяце Людміла набыла сухую закваску і праз колькі часу паспрабавала сябе ў якасці хлебапёка. Атрымалася няблага, але было відавочна, што гэта толькі першая прыступачка – для развіцця справы хацелася вырабіць закваску самастойна. Чаравала над ёй доўга: працэс гэты, дарэчы, вельмі тонкі і карпатлівы, бо хлебная закваска – як тое дзіця, якое штодня трэба карміць і песціць. І вось у пачатку лета 2020-га Людміла выпекла першы цалкам самастойны бохан. З таго часу і ў яе доме заўладарыў хлебны водар. “Атрымлівала ад гэтай справы такую моцную эйфарыю, што хацелася падзяліцца ёю з усімі: першымі дэгустатарамі сталі родныя, частавала сяброў, калег, знаёмых – і іх водгукі натхнілі на працяг і развіццё, – расказвае Людміла. – Шліфавала майстэрства паўтара года, апрабоўвала новыя рэцэпты, фарміравала “лінейку” сартоў, прайшла платныя курсы хлебапёкаў. І толькі тады зразумела, што маю права ўзняцца на чарговую прыступку: аформіла самазанятасць і пачала рэалізоўваць свойскі прадукт”.
◆ Чаму хлеб на заквасцы больш карысны? Браджэнне цеста пры яго прыгатаванні расшчапляе кампаненты мукі, павялічвае даступнасць вітамінаў, мінералаў, антыаксідантаў і робіць прадукт больш засваяльным. Па-сутнасці, работа закваскі – гэта своеасаблівая бактэрыяльная фабрыка па выпрацоўцы карысных рэчываў.
На тое, што будзе мець важкі прыбытак, жанчына не разлічвала. Па-першае, днямі яна занята на асноўнай рабоце (з’яўляецца кіраўніком клуба “Муза”), таму прысвячае пекарству вольны час: выхадныя, вечары, а іншы раз прыхоплівае і начныя гадзіны. А яшчэ працэс выпечкі хлеба на заквасцы даволі працаёмкі, у параўнанні з дражджавым патрабуе ў некалькі разоў больш сіл і часу (у асобных гатунках ад замесу да выпякання праходзіць да 2 сутак). Хлебны рынак у нас вялікі, і каб зацікавіць спажыўца, трэба прапанаваць яму смачны і арыгінальны выраб. Каб хлеб быў больш карысным, Людміла аддае паравагу суцэльназерневай і жытнёвай муцэ, а пшанічную вышэйшага гатунку выкарыстоўвае мінімальна. Гэты аспект, дарэчы, важны для тых, хто баіцца набраць лішнюю вагу. Гурманаў жа прываблівае фірменны смак боханаў, які ствараюць натуральныя інгрэдыенты – семкі, кунжут, мёд, фруктовае пюрэ і іншыя, а за вадой Людміла спецыяльна едзе на Баркоўшчынскія крыніцы. Жанчына сцвярджае, што камерцыйны аспект для яе не ключавы, бо асалоду дастаўляе сам пекарскі працэс, магчымасць радаваць людзей, несці ім карысць і эстэтыку, самавыражацца ў пачэснай справе.
А паколькі чалавек яна творчы, то прыйшла да высновы, што брэнду патрэбна “фішка”. Ідэя была на паверхні: як літаратар і патрыёт малой радзімы, Людміла вырашыла спалучыць хлеб і паэзію. “З’яўляюся вялікай прыхільніцай творчасці Рыгора Барадуліна і мне крыўдна, што землякі не так часта чытаюць яго вершы. Канечне, не ўсе між будзённых спраў знойдуць час спецыяльна пайсці ў бібліятэку ці нават адшукаць адпаведную старонку ў інтэрнэце. Іншая справа, калі радкі самі “прыдуць” да іх – на ўкладзенай у пакет з боханам паперцы. Багатая творчая спадчына геніяльнага земляка дае магчымасць штораз знаёміць пакупніка з новым вершам – і я скрупулёзна сачу, каб радкі ў заказах не паўтараліся. Вельмі прыемна, што спажыўцам асветніцкі дадатак спадабаўся. Для жыхароў раёна гэта цалкам натуральна, калі ж мой хлеб з’явіўся на сталах віцябчан і мінчан, яны таксама ацанілі ідэю, а некаторыя нават прызналіся, што гэта стала нагодай перачытаць зборнікі Барадуліна”. Дапамог дзядзька Рыгор і ў стварэнні рамесніцкага лагатыпа, бо што магло больш трапна перадаць сутнасць справы, чым назва яго верша “Жыта жыцця”. На візітоўцы ж, якую надрукавала майстрыха, пазначаны і слоган: “Традыцыя. Паэзія. Зямля.” Каментарыяў, здаецца, тут не трэба…
◆ За мінулы год рамесніца зрасходавала каля 740 кг мукі і выпекла больш 1900 боханаў хлеба.
Зараз у яе асартыменце больш 20 гатункаў хлеба. Сярод “хітоў продажу” – пшанічны льняны (з насеннем ільну і сланечніка), латвійскі жытнёвы з кменам, жытнёва-пшанічная “цэглачка” з яблычным пюрэ. Гурманы заказваюць хлеб з ільняной мукой і цёмным соладам. Дзеці больш любяць пшанічны сырны і сметанковы батон. Аматары нізкакаларыйнага дэсерту ацанілі фірменныя гарбузовыя кексы. Штомесяц лінейка вырабаў папаўняецца навінкамі: апошняй, напрыклад, быў хлеб з мукой зялёнай грэчкі, сыравіну для якога, дарэчы, майстрыха набывала ў фермераў. З’явіліся ў асартыменце макавыя завіванцы, хлебныя палачкі, сухарыкі, пячэнне.
Сфарміравалася і пэўнае кола заказчыкаў: некаторыя цалкам перайшлі на духмяныя свойскія боханы, іншыя набываюць іх раз-пораз у якасці ласунка ці пачастунка для гасцей. Людміла ж працягвае ўдасканальвацца на шматлікіх курсах і майстар-класах, прасоўвае брэнд у сацсетках – нядаўна, напрыклад, праслухала курс лекцый “Бізнес і продажы ў Інстаграм”. І чым больш яна набывае ведаў, тым відавочней разумее, наколькі захапляльнае і неабсяжнае гэта рамяство, як шмат яшчэ прыступак чакае на шляху да вяршыні. А значыць, і ў яе дзяцей, а магчыма, і ўнукаў, бацькоўская хата будзе асацыявацца з чароўным пахам свежай выпечкі – ніколі на сыйдзе ў нябыт справа шаноўнай Міхаліны Уладзіміраўны!
Наталля БАГДАНОВІЧ.
