Нават калі на машынны двор заходзяць камбайны і на вёсцы гаснуць агні, адзінай кропкай, дзе па-ранейшаму гулка і светла – застаецца элеватар.
“Петкусы”, “Нурыі” ды “Васілісы” не сціхаюць ні на гадзіну, каб пакласці ў засекі насенне і фураж. Зернесушыльныя комплексы – канчатковыя і стратэгічныя пункты, ад якіх залежыць захаванасць ураджаю. Асабліва ў такое дажджлівае надвор’е, калі прама з поля хлеб на камбінаты не здасі.
За сваю шматгадовую практыку ветэран ААТ “Ільюшынскі” Сяргей Уладзіміравіч Клопаў памятае толькі адзінае жніво, падобнае на сёлетняе: ”Таксама вельмі мокра было, ды ўсё ж вымачкі пакідалі і не гразлі. А цяпер хлопцы расказваюць, як падоўгу выцягваюць адзін аднаго”. У былога камбайнера і раённага перадавіка сэрца баліць і за гаспадарку, і за ўраджай, таму цікавіцца літаральна ўсім. А заставацца ў гушчыні падзей яму дазваляе працоўнае месца: ведаючы, што не хапае людзей, ён і сёлета пагадзіўся заняцца ачысткай зерня. Пасля пачатковага прасейвання ўраджай паступае на прасушку, а насенне зноў вяртаецца да яго, каб поўнасцю ліквідаваць засмечанасць. “Да сярэдзіны лістапада з напарнікам Сяргеем Полазавым справімся, снежань ніколі не прыхопліваем”, – запэўнівае хлебароб.
А вось хто працуе не пазменна і каго сустракаем на зернесушыльнай гаспадарцы штогод – гэта Аляксандра Галубіцкага. Паколькі ён неразлучны з замацаваным за ім “Амкадорам”, то задзейнічаны на ўсіх пагрузачных работах. І на старой мадэлі механізатар дзевяць год перамяшчаў кармы, цюкі сены і саломы, быў на палях і на фермах. Без тэхнікі, што мае коўш і стралу, у гаспадарцы не абысціся, таму Аляксандр Анатольевіч працаўнік, сапраўды, незаменны.
А новы пагрузчык, як ён і спадзяваўся два з паловай гады таму, калі атрымліваў тэхніку, аказаўся больш “вёрткім”: на ім і “падмесці” пляцоўку можна – так спрытна падграбае механізатар расцягнутае пры выгрузцы збожжа і фарміруе бурты. Каб даведацца, колькі за дзень прасушылі зерня, можна не глядзець накладныя. Аляксандр Анатольевіч дакладна назаве вагу, хоць і лічыць яе каўшамі.
“Вопытны і самастойны, яму не трэба казаць, што рабіць. І зерне своечасова загрузіць, і дровы да сушылкі падвязе. І так усе працаўнікі. Я і пагадзіўся прыйсці на сезон на элеватар, бо выдатна ведаю гэты калектыў”, – расказвае старшы аператар Алег Іваноў. Застаць за пультам зернесушылкі загадчыка мясцовага дома культуры аказалася нечаканасцю, тым больш што зусім нядаўна сустракалі яго на іншых – музычных пляцоўках.
“Занадта гучна будзе назваць гэта патрыятызмам, проста мне неабыякавы ні лёс “Ільюшынскага”, у якім працаваў якраз на гэтым месцы, ні наогул ураджай краіны, – працягвае Алег Барысавіч. – Таму, калі да мяне звярнуліся за дапамогай, канечне, пагадзіўся. Тым больш што і старшыня райвыканкама Сяргей Сяргеевіч Садоўскі, і начальнік райсельгасхарча Юлія Міхайлаўна Ладнова рэальна дапамагаюць. Сушыльны комплекс у нас самы магутны ў раёне, але былі праблемы з запускам: наладчыкі прыязджалі – тут вельмі многа электронікі, адзін з рухавікоў выйшаў са строю – замянілі. Дырэктар гаспадаркі Мікіта Завадскі штодня бывае на сушылцы. Ды і напарнікі мае Ігар Быкаў і Дзмітрый Крачанок хоць і маладыя, але дасканала вывучылі ўвесь працэс. А Аляксандр Мажуха працаваў аператарам і летась”.
У той час, калі загружаны комплекс працаваў “на аўтамаце”, а А.Іваноў паказваў на камп’ютары, якая тэмпература ў адной і другой вежы, дзе размешчаны транспарцёры, што падымаюць зерне, на парозе аператарскай з’явіліся чаканыя госці. Алег Барысавіч спецыяльна выклікаў спецыялістаў інспекцыі па насенняводстве, каранціне і ахове раслін, каб зверыць паказанні вільгацямераў. Галіна Стрыжонак і Маргарыта Кірпічонак прыехалі са сваім павераным прыборам, паралельна з аператарам засыпалі зерне з адной і другой сушылкі і выдалі вердыкт: “З улікам дапушчальнай хібнасці, супадае.”
У “Ільюшынскім” прыбор нават больш сучасны, хоць і марудны. Зерне ён меле ў муку, а праз 9 секунд выдае тэмпературу. Пасля кожнага карыстання, а робіцца гэта штодня па некалькі разоў, трэба абавязкова прачысціць. А перастрахоўваўся старшы аператар, бо зараз сушаць насенную пшаніцу, і калі на фуражы адзін-два працэнты ролі не адыграюць, то цяпер, перагрэўшы, можна знішчыць ядро зярнятка – і яно не прарасце. Вельмі многае залежыць ад аператараў. І ўлік яны вядуць дакладны і да градуса, і да 1 секунды.
Напрыклад, пры выгрузцы сухога ячменю ўстанаўлівалі цыкл 1,1 да 130, а на пшаніцы паменелі да секунды. Яе хапае, каб зерне звалілася ў бункер, а каб транспарцёр не забіла – патрэбна больш двух хвілін перапынку. Акрамя сервера і камп’ютара ў памяшканні ўстаноўлены і вулічныя аналагі, на якіх звычайна карэкціруецца працэс. Пры ўсім яго аўтаматызме збоі ў рабоце здараюцца, ды і ручной працы хапае, таму дзень і ноч на зернесушыльным комплексе дзяжураць аператары – завяршаюць такі доўгі і працаёмкі хлебаробчы цыкл.
Вольга КАРАЛЕНКА.
